5 जानेवारी दिनविशेष

सप्तरंगी परिपाठ

आज वार- गुरुवार,

दिनांक- 05/01/2023,

मिती- पौष शुद्ध 14

शके-1944,

सुविचार- विचारवंत होण्यापेक्षा आचारवंत व्हा.

आजचा दिनविशेष-

5 जानेवारी हा ग्रेगरी दिनदर्शिकेनुसार वर्षातील 5वा किंवा लीप वर्षात 5वा दिवस असतो.

पक्षी दिन – अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने

ठळक घटना आणि घडामोडी-

पंधरावे शतक-

१४६३ – कवि फ्रांस्वा व्हियोंची पॅरिसमधून हकालपट्टी.

१४७७ – नॅन्सीची लढाई – चार्ल्स द बोल्डचा मृत्यू. बरगंडी फ्रांसमध्ये समाविष्ट.

सतरावे शतक-

१६६४ – छत्रपती शिवाजी महाराजांनी सुरतेच्या सीमेवरून तेथील सुभेदार इनायत खानकडून खंडणीची मागणी केली.

१६७१ – छत्रपती शिवाजी महाराजांनी साल्हेर मुघलांकडून काबीज केले.छत्रपती शिवाजी महाराज आणि मोरोपंत पिंगळे यांनी साल्हेरच्या किल्ल्यास वेढा घालून किल्ला जिंकून घेतला

१६७५ – कोल्मारची लढाई – फ्रेंच सैन्याने ब्रांडेनबर्गला हरविले.

अठरावे शतक-

१७५९ – जॉर्ज वॉशिंग्टन व मार्था डॅंड्रिज कर्टिसचे लग्न.

१७८१ – अमेरिकन क्रांती – बेनेडिक्ट आर्नोल्डच्या ब्रिटीश नौदलाने रिचमंड, व्हर्जिनिया जाळले.

एकोणिसावे शतक-

१८३२ – दर्पण या मराठी वृत्तपत्राचा पहिला अंक प्रकाशित.

१८५४ – सान फ्रांसिस्को जहाज बुडाले. ३०० ठार.

१८९६ – विल्हेल्म रॉन्ट्जेनने विशिष्ट प्रकारचे किरणोत्सर्गत्त्व शोधल्याचे ऑस्ट्रियाच्या दैनिकात प्रसिद्ध झाले. या किरणोत्सर्गाला पुढे क्ष-किरण असे नाव दिले गेले.

विसावे शतक-

१९०९ – कोलंबियाने पनामाचे स्वातंत्र्य मान्य केले.

१९१४ – फोर्ड मोटर कंपनीने आठ तासांचा दिवस व ५ डॉलर प्रती दिवशीचा पगार जाहीर केला. याआधी कामगारांना ठरावीक तासांचे काम करणे भाग नसे.

१९१९ – जर्मनीत जर्मन कामगारांच्या शांततेसाठीची मुक्त समिती स्थापन झाली. याचेच पुढे नाझी पक्षात रूपांतर झाले.

१९२४ – महाड महानगरपालिकेने चवदार तळे अस्पृश्यांसाठी खुले केले.

१९३३ – सान फ्रांसिस्कोच्या खाडीवर गोल्डन गेट ब्रिजचे बांधकाम सुरू झाले.

१९४१ – दुसरे महायुद्ध – लिब्यातील बार्डिया इथे २५००० इटालियन सैनिकांनी दोस्तसैन्यापुढे शरणागती पत्करली.

१९४८ – वॉर्नर ब्रदर्सनी प्रथम रंगीत सिनेमाचे प्रदर्शन केले.

१९४९ – पुणे यथे राष्ट्रीय संरक्षण प्रबोधिनी ही संस्था सुरू झाली.

१९५७ – भारतात विक्रीकर कायदा लागू झाला.

१९६८ – अलेक्झांडर दुब्चेक चेकोस्लोव्हेकियाच्या राष्ट्राध्यक्षपदी. चेकोस्लोव्हेकियामध्ये प्राग वसंत सुरू.

१९७२ – अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष रिचर्ड निक्सनने स्पेस शटल कार्यक्रम सुरू करण्याचा हुकूम दिला.

१९७४ – अंटार्क्टिकामधील सर्वोच्‍च तापमानाची (१५º सेल्सिअस) नोंद झाली.

१९७५ – ऑस्ट्रेलियातील टास्मानियाच्या टास्मान ब्रिजला खनिजवाहू जहाज लेक इलावाराने धडक दिली. १२ ठार.

१९७६ – कंबोडियाने नाव बदलले. नवीन नाव काम्पुचियाचे गणराज्य.

१९८४ – रिचर्ड स्टॉलमनने ग्‍नूवर काम सुरू केले.

१९९३ – तेलवाहू जहाज एम.व्ही.ब्रेर शेटलंड बेटांवर किनाऱ्यास घसटले. ८४,७०० टन खनिज तेल समुद्रात.

१९९७ – रशियाने चेचन्यातून सैन्य मागे घेण्यास सुरुवात केली.

एकविसावे शतक-

२००४ – संभाजी ब्रिगेड या जातीयवादी संघटनेने भांडारकर प्राच्यविद्या संशोधन मंदिरावर हल्ला करून अनेक अनमोल व दुर्मिळ ग्रंथ फाडले.

जन्म-

१५८७ – झु झियाके, चीनी लेखक व शोधक.

१५९२ – शहाजहान, भारतातील मोगल सम्राट.

१७७९ – झेब्युलोन पाईक, अमेरिकन शोधक.

१८४६ – रुडॉल्फ क्रिस्टॉफ युकेन, जर्मन लेखक, नोबेल पारितोषिक विजेता.

१८५५ – किंग कॅम्प जिलेट, अमेरिकन शोधक.सेफ्टी रेझर तयार करून प्रथम बाजारात आणणारा.

१८६८ – गणेश दत्तात्रय सहस्रबुद्धे उर्फ दासगणू, मराठी संतकवी.

१८६९ – वेंकटेश तिरको कुलकर्णी, कन्नड साहित्यिक .

१८८३ – खलील जिब्रान, अरब कवी, तत्त्वज्ञानी व चित्रकार.

१८९२ – कृ.पां. कुळकर्णी मराठी भाषेचे अभ्यासक.

१८९३ – परमहंस योगानंद, भारतीय तत्त्वज्ञानी.

१९१३ – श्रीपाद नारायण पेंडसे, मराठी साहित्यिक.

१९२० – मोहम्मद अस्लम, पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू.

१९२२ – मोहम्मद उमर मुक्री, हिंदी विनोदी चरित्र अभिनेता.

१९२५ – रमेश मंत्री, मराठी साहित्यिक .

१९२८ – इम्तियाझ अहमद, पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू.

१९३८ – पहिला हुआन कार्लोस स्पेनचा राजा.

१९४१ – मन्सूर अली खान पतौडी, भारतीय पुरुष क्रिकेट संघाचा माजी कर्णधार, पतौडी संस्थानाचा नववा व अखेरचा नवाब.

१९४१ – बॉब क्युनिस, न्यू झीलंडचा क्रिकेट खेळाडू.

१९४८ – पार्थसारथी शर्मा, भारतीय क्रिकेट खेळाडू.

१९४८ – फैय्याज अभिनेत्री व गायिका.

१९५१ – एझ्रा मोझली, वेस्ट इंडीजचा क्रिकेट खेळाडू.

१९५५ – ममता बॅनर्जी, बंगाली नेत्या.

१९६१ – ना. धों. ताम्हणकर कथालेखक, कादंबरीकार व बाल साहित्यकार.

१९६२ – ब्रॅंन्डन कुरुप्पु, श्रीलंकेचा क्रिकेट खेळाडू.

१९७७ – जमालुद्दीन अहमद, बांगलादेशचा क्रिकेट खेळाडू.

१९८१ – मार्लोन सॅम्युएल्स, वेस्ट इंडीजचा क्रिकेट खेळाडू.

१९८६ – दीपिका पदुकोण – कन्नड, हिंदी आणि तामिळ चित्रपट अभिनेत्री.

मृत्यू-

८४२ – अल मुतासिम, अब्बासी खलिफा.

१५८९ – मेदिचीची कॅथेरीन, फ्रान्सचा राजा हेन्री दुसरा याची पत्नी.

१६५५ – पोप इनोसंट दहावा.

१७६२ – रशियाची एलिझाबेथ, रशियाची साम्राज्ञी.

१८४७ – त्यागराज, कर्नाटक संगीताचे रचनाकार, संगीतशास्त्रज्ञ व गायक.

१९३३ – कॅल्विन कूलिज, अमेरिकेचा २९वा अध्यक्ष.

१९४३ – जॉर्ज वॉशिंग्टन कार्व्हर, अमेरिकन शिक्षणतज्ञ, वनस्पतिशास्त्रज्ञ.

१९७१ – पी.सी.सरकार, भारतीय जादूगार.

१९८२ – रामचंद्र चितळकर उर्फ सी.रामचंद्र, भारतीय संगीतकार.

१९८४ – सिद्धेश्वरशास्त्री चित्रा व वेदशास्त्र अभ्यासक, चरित्रकोशकार.

१९९० – रमेश बहल – चित्रपट निर्माता व दिग्दर्शक.

१९९२ – द. ग. गोडसे समिक्षक , नाटककार, इतिहासकार, कलादिग्दर्शक, वेशभूषाकार आणि नेपथ्यकार

२००३ – गोपालदास पानसे – पखवाजवादक.

प्रतिवार्षिक पालन-

पक्षी दिन – अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने

राष्ट्रगीत-

जनगणमन अधिनायक जय हे

भारत भाग्य-विधाता |

पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,

विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,

उच्छल जलधितरंग,

तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,

गाहे तव जयगाथा,

जनगण मंगलदायक जय हे,

भारत भाग्य-विधाता|

जय हे, जय हे, जय हे,

जय जय जय, जय हे ||

प्रतिज्ञा-

भारत माझा देश आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.
माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.
माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि
विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.
त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता
माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.

मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा
आणि वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन
आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.
माझा देश आणि माझे देशबांधव
यांच्याशी निष्ठा राखण्याची
मी प्रतिज्ञा करीत आहे.
त्यांचे कल्याण आणि
त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे
सौख्य सामावले आहे.

जय हिंद

भारताचे संविधान 

उद्देशिका

आम्ही, भारताचे लोक, भारताचे एक सार्वभौम

समाजवादी धर्मनिरपेक्ष लोकशाही गणराज्य घडविण्याचा

व त्याच्या सर्व नागरिकांस

सामाजिक, आर्थिक व राजनैतिक न्याय;

विचार, अभिव्यक्ती, विश्वास, श्रद्धा

व उपासना यांचे स्वातंत्र्य;

दर्जाची व संधीची समानता;

निश्चितपणे प्राप्त करून देण्याचा

आणि त्या सर्वांमध्ये व्यक्तीची प्रतिष्ठा व राष्ट्राची एकता

आणि एकात्मता यांचे आश्वासन देणारी बंधुता

प्रवर्धित करण्याचा संकल्पपूर्वक निर्धार करून;

आमच्या संविधानसभेत

आज दिनांक सव्वीस नोव्हेंबर, १९४९ रोजी

याद्वारे हे संविधान अंगीकृत आणि अधिनियमित

करून स्वतःप्रत अर्पण करीत आहोत.

प्रार्थना-

बोधकथा-

पसायदान-

आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।

तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥

जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।

भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥

दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।

जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥

वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।

अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥

चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।

बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥

चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।

ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥

किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।

भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥

आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।

दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥

येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।

येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥

देशभक्तीपर गीत-

बालगीत-