19 डिसेंबर दिनविशेष
सप्तरंगी परिपाठ-
आज वार- सोमवार , दिनांक- 19/12/2022,
मिती- मार्गशीर्ष कृष्ण एकादशी , शके-1944
आजचा दिनविशेष-
- गोवा मुक्ती दिन
- स्वातंत्र्य दिन – झांझिबार
ठळक घटना आणि घडामोडी
१९२७ – राम प्रसाद बिस्मिल, रोशन सिंग आणि अश्फाकुल्लाह खान या क्रांतिकारकांना ब्रिटिश सरकारने फाशी दिले.
१९४१ – दुसरे महायुद्ध – अ‍ॅडॉल्फ हिटलर हा जर्मन सैन्याचा सरसेनापती बनला.
२००२ – व्ही. एन. खरे यांनी भारताचे ३३ वे सरन्यायाधीश म्हणुन कार्यभार सांभाळला.
चौथे शतक
३२४ – रोमन सम्राट लिसिनीयसने पदत्याग केला
बारावे शतक
११८७ – क्लेमेंट तिसरा याची पोपपदी निवड
अठरावे शतक
१७७७ – अमेरिकन क्रांती – जॉर्ज वॉशिंग्टनच्या कॉंटिनेन्टल आर्मीने व्हॅली फोर्ज येथे हिवाळी मुक्काम केला
विसावे शतक
१९०५ – लंडनमध्ये पहिली रुग्णवाहिका सेवा सुरू झाली
१९१६ – पहिले महायुद्ध-व्हर्दुनची लढाई – फ्रांसच्या सैन्याने चढाई करणाऱया जर्मन सैन्यास माघार घेण्यास भाग पाडले
१९६१ – भारताने दमण आणि दीवचा ताबा घेतला.गोवा मुक्ती दिन
१९६३ – झांझिबारला युनायटेड किंग्डम पासून स्वातंत्र्य. सुलतान हमुद बिन मोहम्मद राजेपदी
१९७२ – अपोलो १७, चंद्रावर पोचलेले शेवटचे समानव अंतराळयान युजीन सेमन, रॉन एव्हान्स व हॅरिसन श्मिट यांसह पृथ्वीवर परतले
१९९७ – सिल्क एरची फ्लाइट १८५ हे बोईंग ७३७-३०० जातीचे विमान इंडोनेशियात पालेम्बॅंग जवळ मुसी नदीत कोसळले. १०४ ठार
एकविसावे शतक
२००१ – व्यंगचित्रकार आर.के. लक्ष्मण यांच्या ‘कॉमन मॅन’च्या पुतळ्याचे पुणे येथे अनावरण
२०१० – सचिन तेंडुलकरने कसोटी सामन्यातील विक्रमी ५० वे शतक केले. हा विक्रम त्याने दक्षिण आफ्रिका विरुद्ध सेंच्युरियन येथील सुपरस्पोर्ट्‌स पार्क या मैदानावर खेळल्या गेलेल्या कसोटी सामन्यामध्ये केला
२०१० – राहुल द्रविडने कसोटी सामन्यातील १२,००० धावांचा टप्पा पार केला. हा विक्रम त्याने दक्षिण आफ्रिका विरुद्ध सेंच्युरियन येथील सुपरस्पोर्ट्‌स पार्क या मैदानावर खेळल्या गेलेल्या कसोटी सामन्यामध्ये केला
जन्म
१५५४ – फिलिप विल्यम, ऑरेंजचा राजकुमार.
१६८३ – फिलिप पाचवा, स्पेनचा राजा.
१८९४ – कस्तुरभाई लालभाई, भारतीय दानशूर व उद्योगपती.
१८९९ – मार्टिन ल्यूथर किंग – मानवाधिकारांसाठी आजीवन संघर्ष करणारे नेते.
१९१९ – ओमप्रकाश बक्षी ऊर्फ ’’ओमप्रकाश’’, हिंदी चित्रपटांतील चरित्र अभिनेते.
१९२७ – वसंत वऱ्हाडपांडे, मराठी समीक्षक व भाषाअभ्यासक
१९४० – गोविंद निहलानी, हिंदी चित्रपट दिग्दर्शक.
१९६९ – नयन मोंगिया भारतीय क्रिकेट खेळाडू.
१७७८ – मरी तेरीस शार्लट, फ्रांसचा राजा लुई सोळावा व मरी आंत्वानेतची पहिली मुलगी
१९३४ – प्रतिभा पाटील, भारतीय राजकारणी, भारताच्या पहिल्या महिला व १२व्या राष्ट्रपती.
१९७४ – रिकी पॉंटिंग, ऑस्ट्रेलियाचा क्रिकेट खेळाडू.
मृत्यू
४०१ – पोप अनास्तासियस पहिला
१३७० – पोप अर्बन पाचवा
१७३७ – जेम्स सोबेस्की, पोलंडचा युवराज
१७४१ – व्हिटस बेरिंग, नेदरलॅंड्सचा शोधक
१९२७ – अशफाक उल्ला खान – भारतीय स्वातंत्र सेनानी (ज. १९००)
१९२७ – राम प्रसाद बिस्मिल – भारतीय स्वातंत्र सेनानी (ज. १८९७)
१९३९ – हान्स लॅंगडोर्फ, जर्मन आरमारी अधिकारी
१९५३ – रॉबर्ट अँड्रुझ मिलिकन, नोबेल पारितोषिक विजेता
१९९७ – डॉ. सुरेन्द्र बारलिंगे – स्वातंत्र्यसैनिक, तत्त्वज्ञानाचे अभ्यासक, महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळाचे अध्यक्ष
१९९८ – जनार्दन विठ्ठल तथा जे. एल. रानडे – भावगीतगायक
१९९८ – छ्यान चोंग्शू, चिनी भाषेमधील लेखक, अनुवादक
१९९९ – हेमचंद्र तुकाराम तथा बाळ दाणी – रणजी व कसोटी क्रिकेटपटू, कुशल क्रीडा संघटक
२०१० – गिरीधारीलाल केडिया, भारतीय उद्योगपती
राष्ट्रगीत-
जनगणमन अधिनायक जय हे
भारत भाग्य-विधाता |
पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,
विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,
उच्छल जलधितरंग,
तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,
गाहे तव जयगाथा,
जनगण मंगलदायक जय हे,
भारत भाग्य-विधाता|
जय हे, जय हे, जय हे,
जय जय जय, जय हे ||
प्रतिज्ञा-
भारत माझा देश आहे.
सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.
माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.
माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि
विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.
त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता
माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.
मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा
आणि वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन
आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.
माझा देश आणि माझे देशबांधव
यांच्याशी निष्ठा राखण्याची
मी प्रतिज्ञा करीत आहे.
त्यांचे कल्याण आणि
त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे
सौख्य सामावले आहे.
जय हिंद
प्रार्थना-
केशवा, माधवा, तुझ्या नामात रे गोडवा
तुझ्यासारखा तूच देवा, तुला कुणाचा नाही हेवा
वेळोवेळी संकटातुनी तारिशी मानवा
वेडा होऊन भक्तीसाठी, गोपगड्यांसह यमुनाकाठी
नंदाघरच्या गाई हाकिशी गोकुळी यादवा
वीर धनुर्धर पार्थासाठी, चक्र सुदर्शन घेऊन हाती
रथ हाकुनिया पांडवांचा पळविशी कौरवा
बडबडगीत
बोधकथा-
मुंगी व कोशातला किडा
प्रश्नमंजुषा
पसायदान-
आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।
तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥
जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।
भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥
दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।
जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥
वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।
अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥
चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।
बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥
चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।
ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥
किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।
भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥
आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।
दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥
येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।
येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥