31 डिसेंबर दिनविशेष

सप्तरंगी परिपाठ

आज वार- शनिवार,

दिनांक- 31/12/2022,

मिती- पौष शुद्ध नवमी,

शके-1944,

सुविचार- चांगल्यातून चांगले निर्माण होते; वाईटातून वाईट.

आजचा दिनविशेष-

गजानन यशवंत माणिक (ताम्हणे) ऊर्फ माणिकराव यांचा जन्म ३१ डिसेंबर १८७८

ठळक घटना आणि घडामोडी-

१६०० – ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीची स्थापना

१८०२ – दुसरा बाजीराव याने तैनाती फौजा स्वीकारून वसई येथे तह केला.

जन्म-

१८६९ – हेन्री मॅटिसे चित्रकार.

१८७१ – गजानन यशवंत ताम्हणे तथा माणिकराव, वडोदरा येथील भारतीय आधुनिक व्यायामविद्येचे प्रवर्तक, कन्या आरोग्य मंदिराचे स्थापक.

१९०७ – हरिवंशराय बच्चन, हिंदी कवी

१९१० – पं. मल्लिकार्जुन मन्सूर, ग्वाल्हेर घराण्याचे हिंदुस्तानी शास्त्रीय गायक.

१९४३ – बेन किंग्जली अभिनेता.

मृत्यू-

१९२ – कोमॉडस, रोमन सम्राट.

३३५ – संत सिल्व्हेस्टर.

१६१० – लुडॉल्फ व्हान स्युलेन, जर्मन गणितज्ञ.

१६५० – दॉर्गोन, चीनी सम्राट.

१६७९ – जियोव्हानी आल्फोन्सो बोरेली, इटालियन भौतिकशास्त्रज्ञ.

१७९९ – ज्यॉॅं-फ्रांस्वा मारमोंटेल, फ्रेंच लेखक.

१८७२ – अलेक्सिस किवी, फिनिश लेखक.

१८७७ – गुस्ताव कुर्बे, फ्रेंच चित्रकार.

१८८९ – इयोन क्रेंगा, रोमेनियन लेखक.

१८९४ – थॉमस जोन्स स्टिल्ट्येस, डच गणितज्ञ.

१९०५ – अलेक्झांडर पोपोव्ह, रशियन भौतिकशास्त्रज्ञ.

१९२६ – वि.का. राजवाडे इतिहासाचार्य.

१९३६ – मिगेल दि उनामुनो, स्पॅनिश लेखक.

१९५२ – हॅंक विल्यम्स, अमेरिकन संगीतकार.

१९६४ – ओलाफुर थॉर्स, आइसलॅंडचा पंतप्रधान.

१९७१ – डॉ. विक्रम साराभाई, भारतीय अंतराळ संशोधक.

१९७७ – सबाह तिसरा अल-सलीम अल-सबाह, कुवैतचा शेख.

१९८० – मार्शल मॅकलुहान, केनेडियन लेखक.

१९८६ – राजनारायण, भारताचे केंद्रीय आरोग्य मंत्री.

१९९३ – झ्वियाद गामसाखुर्दिया, जॉर्जियाचा पहिला राष्ट्राध्यक्ष.

१९९७ – छोटा गंधर्व स्वरराज.

२००३ – आर्थर आर. फोन हिप्पेल, जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ.

२००४ – जरार्ड देब्रू, नोबेल पारितोषिक विजेता फ्रेंच अर्थशास्त्रज्ञ.

२०११ – वंदना विटणकर, मराठी कवयित्री, गीतकार, बालसाहित्यकार.

२०१६ ‌- बाळासाहेब विखे पाटील, भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे नेते.

राष्ट्रगीत-

जनगणमन अधिनायक जय हे

भारत भाग्य-विधाता |

पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,

विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,

उच्छल जलधितरंग,

तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,

गाहे तव जयगाथा,

जनगण मंगलदायक जय हे,

भारत भाग्य-विधाता|

जय हे, जय हे, जय हे,

जय जय जय, जय हे ||

प्रतिज्ञा-

भारत माझा देश आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.
माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.
माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि
विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.
त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता
माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.

मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा
आणि वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन
आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.
माझा देश आणि माझे देशबांधव
यांच्याशी निष्ठा राखण्याची
मी प्रतिज्ञा करीत आहे.
त्यांचे कल्याण आणि
त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे
सौख्य सामावले आहे.

जय हिंद

प्रार्थना-

खरा तो एकची धर्म जगाला प्रेम अर्पावे

जगी जे हीन अतिपतित, जगी जे दीन पददलित
तया जाऊन उठवावे, जगाला प्रेम अर्पावे

जयांना ना कोणी जगती सदा ते अंतरी रडती
तया जाऊन सुखवावे, जगाला प्रेम अर्पावे

समस्तां धीर तो द्यावा, सुखाचा शब्द बोलावा
अनाथा साह्य ते द्यावे, जगाला प्रेम अर्पावे

सदा जे आर्त अतिविकल, जयांना गांजती सकल
तया जाऊन हसवावे, जगाला प्रेम अर्पावे

कुणा ना व्यर्थ शिणवावे, कुणा ना व्यर्थ हिणवावे
समस्तां बंधु मानावे, जगाला प्रेम अर्पावे

प्रभूची लेकरे सारी तयाला सर्वही प्यारी
कुणा ना तुच्छ लेखावे, जगाला प्रेम अर्पावे

असे जे आपणापाशी असे, जे वित्त वा विद्या
सदा ते देतची जावे, जगाला प्रेम अर्पावे

भरावा मोद विश्वात असावे सौख्य जगतात
सदा हे ध्येय पूजावे, जगाला प्रेम अर्पावे

असे हे सार धर्माचे असे हे सार सत्याचे
परार्थी प्राणही द्यावे, जगाला प्रेम अर्पावे

जयाला धर्म तो प्यारा, जयाला देव तो प्यारा
त्याने प्रेममय व्हावे, जगाला प्रेम अर्पावे

कवी :- साने गुरुजी

बोधकथा-

पसायदान-

आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।

तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥

जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।

भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥

दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।

जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥

वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।

अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥

चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।

बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥

चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।

ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥

किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।

भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥

आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।

दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥

येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।

येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥

देशभक्तीपर गीत-

बलसागर भारत होवो, विश्वात शोभुनी राहो

हे कंकण करि बांधियले, जनसेवे जीवन दिधले
राष्ट्रार्थ प्राण हे उरले, मी सिद्ध मरायाला हो

वैभवी देश चढवीन, सर्वस्व त्यास अर्पीन
तिमीर घोर संहारीन, या बंधु सहाय्याला हो

हातांत हात घेऊन, हृदयास हृदय जोडून
ऐक्याचा मंत्र जपून, या कार्य करायाला हो

करि दिव्य पताका घेऊ, प्रिय भारतगीते गाऊ
विश्वास पराक्रम दावू, ही माय निजपदा लाहो

या उठा करू हो शर्थ, संपादु दिव्य पुरुषार्थ
हे जीवन ना तरि व्यर्थ, भाग्यसूर्य तळपत राहो

ही माय थोर होईल, वैभवे दिव्य शोभेल
जगतास शांति देईल, तो सोन्याचा दिन येवो

कवी : साने गुरुजी

बालगीत-