आजचा दिनविशेष-

23 डिसेंबर- भारतीय किसान दिन

किसान दिन हा दरवर्षी भारतात २३ डिसेंबर या दिवशी साजरा करण्यात येतो. भारताचे पाचवे पंतप्रधान चौधरी चरणसिंग यांचा हा जन्मदिवस किसान दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी किसान घाटावर त्यांना सलामी दिली जाते. शासनाकडून वेगवेगळी प्रदर्शने आणि शेतीसंबंधित कार्यशाळा आयोजित केल्या जातात.

ठळक घटना आणि घडामोडी

सातवे शतक-

६१९ – बॉनिफेस पाचवा पोपपदी.

अठरावे शतक-

१७८३ – जॉर्ज वॉशिंग्टनने कॉंटिनेंटल आर्मीचे सरसेनापतिपद सोडले.

एकोणिसावे शतक-

१८८८ – व्हिंसेंट व्हॅन गोने आपल्या डाव्या कानाची पाळी कापून रेचेल नावाच्या नगरवधूला भेट दिली.

विसावे शतक-

१९१३ – अमेरिकन अध्यक्ष वूड्रो विल्सनने फेडरल रिझर्व ॲक्टवर सही केली. फेडरल रिझर्व बँक अस्तित्वात.

१९१६ – पहिले महायुद्ध-मगधाबाची लढाई – दोस्त सैन्याने साइनाई, इजिप्तमध्ये तुर्कीला पराभूत केले.

१९२१ – शांतिनिकेतन येथे ’विश्व भारती’ विश्वविद्यालयाची स्थापना.

१९४० – हिंदुस्तान एरक्राफ्ट लिमिटेड हा भारतातील पहिला विमाननिर्मितीचा कारखाना तत्कालिन म्हैसूर राज्यात बंगलोर येथे प्रसिद्ध उद्योगपती वालचंद हिराचंद यांनी सुरू केला. ‘हिंदुस्थान एरक्रॉफ्ट लिमिटेड’ कंपनीचे पुढे हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड नामांतर झाले.

१९४७ – बेल लॅबमध्ये प्रथमत: ट्रांझिस्टरचे प्रदर्शन.

१९५४ – डॉ.जोसेफ ई. मरेने बॉस्टनच्या पीटर बेन्ट ब्रिगहॅम हॉस्पिटलमध्ये पहिले मानव मूत्रपिंड प्रत्यारोपण यशस्वीरित्या पार पाडले.

१९७० – वि. वा. शिरवाडकर लिखित व पुरुषोत्तम दारव्हेकर दिग्दर्शित ’नटसम्राट’ या नाटकाचा पहिला प्रयोग मुंबई येथील बिर्ला मातोश्री सभागृहात झाला.

१९७२ – निकाराग्वाची राजधानी मानाग्वामध्ये ६.५ रिश्टरचा भूकंप. १०,०००हून अधिक ठार.

१९७२ – उरुग्वेयन एर फोर्स फ्लाइट ५७१च्या उरलेल्या प्रवाशांना वाचविण्यात आले. अँडीज पर्वतरांगेवर विमान कोसळल्यावर ७२ दिवस अतिउंच व अतिथंड परिस्थितीत राहताना जगण्यासाठी प्रवाश्यांनी नाईलाजाने मानवमांस खाल्ले. २ प्रवाश्यांनी १० दिवस अतिकठीण डोंगर पार करून काही प्रवासी जिवंत असल्याची माहिती दिली.

१९७९ – सोवियेत सैन्याने अफगाणिस्तानची राजधानी काबूल काबीज केले.

एकविसावे शतक-

२००० – कलकत्ता शहराचे नाव ’कोलकता’ असे बदलण्यास केंद्र सरकारची मंजुरी

२००१ – बिहारमधील चंपारण्य जिल्ह्यातील केसरिया गाव येथे जगातील सर्वात मोठा बौद्ध स्तूप सापडला. त्याची उंची १०४ फूट आहे.

२००२ – इराकी मिग २५ प्रकारच्या विमानाने अमेरिकेचे एम.क्यू. १ प्रकारचे विमान पाडले. चालकविरहित लढाऊ विमानाने द्वंद्वयुद्धात भाग घेण्याची ही पहिलीच वेळ होती.

२००४ – मॅकारी द्वीपांना रिश्टर मापनपद्धतीनुसार ८.१ तीव्रतेच्या भूकंपाचा धक्का.

२००५ – अझरबैजान एरलाइन्स फ्लाइट २१७ हे बाकूहून अक्टाऊ शहराकडे जाणारे विमान उड्डाण केल्यावर लगेचच कोसळले. २३ ठार.

२००५ – डिसेंबर १८ला अड्रे शहरावर झालेल्या हल्ल्याला उत्तर म्हणून चाडने सुदानविरुद्ध युद्ध पुकारले.

जन्म-

१५३७ – योहान तिसरा, स्वीडनचा राजा.

१७७७ – झार अलेक्झांडर पहिला, रशियाचा झार.

१८०५ – जोसेफ स्मिथ, जुनियर, चर्च ऑफ जिझस क्राईस्ट ऑफ लॅटर डे सेंट्स(मोर्मोन चर्च)चा संस्थापक.

१८४५ — रासबिहारी घोष, प्रसिद्ध कायदेपंडित, देशभक्त. काँग्रेस पक्षाचे नेते आणि अध्यक्ष.

१८९७ – कविचंद्र कालिचरण पटनाईक, ओडिशातील कवी, नाटककार व पत्रकार.

१९०२ – चौधरी चरण सिंग, भारताचे ५ वे पंतप्रधान व लोकदल पक्षाचे संस्थापक.

१९०२ – चौधरी चरण सिंग, भारताचे पाचवे पंतप्रधान.

१९१८ – हेल्मुट श्मिट, जर्मनीचा चान्सेलर.

१९३३ – अकिहितो, जपानचा सम्राट.

मृत्यू-

१९२६ – स्वामी श्रद्धानंद, स्वामी दयानंदांचे शिष्य, गुरुकुल विश्वविद्यालयाचे संस्थापक, आर्य समाजाचे प्रसारक.

१९६५ – गणपतराव बोडस, मराठी संगीत नाटकांतील गायक-अभिनेता.’गंधर्व नाटक मंडळी’चे एक संस्थापक

१९७९ – दत्ता कोरगावकर, हिंदी व मराठी चित्रपट संगीतकार.

१९९८ – रत्‍नाप्पा कुंभार, स्वातंत्र्यसैनिक, सहकारी चळवळ नेते, साखर कारखान्याचे अध्यक्ष, पद्मश्री (१९८५), खासदार (१९५२), आमदार (शिरोळ), महाराष्ट्राचे मंत्री, भारतीय राज्यघटना समितीचे सदस्य

२००० – नूरजहाँ, पाकिस्तानी गायिका.

२००४ – पी. व्ही. नरसिंहराव, भारतीय पंतप्रधान.

२००८ – गंगाधर महांबरे, मराठी साहित्यिक.

२०१० – ज्ञानेश्वर नाडकर्णी, मराठी कला समीक्षक व लेखक.

२०१० – के. करुणाकरन, केंद्रीय उद्योगमंत्री, केरळचे मुख्यमंत्री व गृहमंत्री.

प्रतिवार्षिक पालन-

किसान दिन – भारत

वर्धापनदिन : विश्वभारती विद्यापीठ (शांतिनिकेतन)

राष्ट्रगीत-

जनगणमन अधिनायक जय हे

भारत भाग्य-विधाता |

पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,

विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,

उच्छल जलधितरंग,

तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,

गाहे तव जयगाथा,

जनगण मंगलदायक जय हे,

भारत भाग्य-विधाता|

जय हे, जय हे, जय हे,

जय जय जय, जय हे ||

प्रतिज्ञा-

भारत माझा देश आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.
माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.
माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि
विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.
त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता
माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.

मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा
आणि वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन
आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.
माझा देश आणि माझे देशबांधव
यांच्याशी निष्ठा राखण्याची
मी प्रतिज्ञा करीत आहे.
त्यांचे कल्याण आणि
त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे
सौख्य सामावले आहे.

जय हिंद

प्रार्थना-

बोधकथा-

पसायदान-

आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।

तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥

जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।

भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥

दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।

जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥

वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।

अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥

चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।

बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥

चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।

ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥

किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।

भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥

आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।

दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥

येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।

येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥

देशभक्तीपर गीत-

बालगीत –

प्रश्नमंजुषा-