19 जानेवारी दिनविशेष

शालेय परिपाठ

आज वार- गुरुवार,

दिनांक- 19/01/2023,

मिती- पौष कृ.12

शके– 1944,

सुविचार- प्रायश्चित्तासारखी दुसरी शिक्षा नाही.

आजचा दिनविशेष-

गगनगिरी महाराज निर्वाण दिन

ठळक घटना आणि घडामोडी-

पंधरावे शतक-

१४१९ – इंग्लंडचा राजा हेन्री पाचवा, इंग्लंड याने नॉर्मंडीची राजधानी रुआ जिंकून नॉर्मंडीचा पूर्ण पाडाव केला.

एकोणिसावे शतक-

१८०६ – इंग्लंडने दक्षिण आफ्रिकेतील केप ऑफ गुड होपचा ताबा घेतला.

१८३९ – ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने एडन जिंकले आणि भारत-इंग्लंड समुद्रीमार्ग चाच्यांपासून सुरक्षित केला.

१८३९ – अमेरिकन यादवी युद्ध – मिल स्प्रिंग्सच्या लढाईत उत्तरेचा विजय.

विसावे शतक-

१९१५ – पहिले महायुद्ध – जर्मन झेपेलिननी ब्रिटनच्या ग्रेट यारमथ आणि किंग्ज लिन गावांवर बॉम्बफेक केली. हवेतून नागरी वस्तीवर हल्ला झाल्याची ही पहिलीच वेळ.

१९१८ – फिनिश गृहयुद्ध – लाल सैनिक व पांढरे सैनिक यांच्यात पहिली लढाई.

१९४१ – दुसरे महायुद्ध – ब्रिटनने एरिट्रिया वर हल्ला केला.

१९४२ – दुसरे महायुद्ध – जपानने म्यानमार वर हल्ला केला.

१९४५ – दुसरे महायुद्ध – रशियाने पोलंडमधील लोड्झ शहर नाझींपासून मुक्त केले. युद्धाच्या सुरुवातीला लोकसंख्या – २,३०,०००. या दिवशीची लोकसंख्या – ९००.

१९४६ – दुसरे महायुद्ध – जनरल डग्लस मॅकआर्थरने टोक्योमध्ये आंतरराष्ट्रीय सैनिकी न्यायालय सुरू केले.

१९४९ – पुणे नगरपालिका व उपनगरपालिका विसर्जित होऊन पुणे महानगरपालिका स्थापन झाली.

१९५४ – कोयना धरणाच्या जलविद्युत प्रकल्पाचे भूमिपूजन

१९५६ – देशातील सर्व विमा कंपन्यांचे राष्ट्रीयीकरण करण्याचा राष्ट्रपतींचा वटहुकुम. त्यांचेच एकत्रित स्वरूपात आयुर्विमा महामंडळ झाले.

१९६६ – इंदिरा गांधी भारताच्या पंतप्रधानपदी.

१९६८ – डॉ. क्रिस्टोफर बर्नार्ड यांनी पहिली यशस्वी ह्रुदयरोपण शस्त्रक्रिया केली.

१९७७ – मायामी, फ्लोरिडात आत्तापर्यंतचा एकमेव हिमवर्षाव.

१९८६ – (c) Brain नावाचा पहिला संगणक विषाणु पसरण्यास सुरुवात झाली.

१९९६ – ज्येष्ठ तबलावादक उस्ताद अल्लारखा खॉं यांची शास्त्रीय संगीतासाठीच्या मध्य प्रदेश सरकारच्या कालिदास सन्मानासाठी निवड. तसेच प्रसिद्ध मल्याळी लेखक एम.टी. वासुदेवन नायर यांची १९९५ च्या ज्ञानपीठ पुरस्कारासाठी निवड.

एकविसावे शतक-

२००६ – स्लोव्हेकियन वायु सेनेचे ए.एन. २४ प्रकारचे विमान हंगेरीमध्ये कोसळले.

२००७ – सरदार सरोवर धरणावरील साडेचौदाशे मेगावॉट क्षमतेचा वीजनिर्मिती प्रकल्प गुजरातचे मुख्यमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी देशाला अर्पण केला.

जन्म-

३९९ – पुल्केरिया, बायझेन्टाईन सम्राज्ञी.

१७३६ – जेम्स वॅट, स्कॉटिश शास्त्रज्ञ संशोधक.

१८०७ – रॉबर्ट ई. ली, अमेरिकन कॉन्फेडरेट सेनापती.

१८०९ – एडगर ऍलन पो, अमेरिकन लेखक.

१८१३ – सर हेन्री बेसेमेर, इंग्लिश संशोधक.

१८६८ – बॉब मॅकलिओड, ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट खेळाडू.

१८८६ – रामचंद्र गणेश कुंदगोळकर तथा सवाई गंधर्व, हिन्दुस्तानी शास्त्रीय गायक.

१८९२ – चिंतामण विनायक जोशी, विनोदी लेखक व पाली भाषेचे अभ्यासक.

१८९८ – विष्णू सखाराम तथा वि.स. खांडेकर, मराठी साहित्यिक.

१९०६ – विनायक दामोदर कर्नाटकी ऊर्फ  मास्टर विनायक, मराठी चित्रपट दिग्दर्शक, अभिनेते, निर्माते.त्यांनी २२ चित्रपटांतून भूमिका केल्या तर २९ चित्रपट दिग्दर्शित केले.

१९२२ – आर्थर मॉरिस, ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट खेळाडू.

१९३० – जॉन वाइट, दक्षिण आफ्रिकेचा क्रिकेट खेळाडू.

१९३६ – झिया उर रहमान, बांगलादेशचे ७ वे राष्ट्राध्यक्ष

१९६९ – महमूद हमीद, पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू.

मृत्यू-

१९०५ – देबेन्द्रनाथ टागोर, भारतीय तत्त्वज्ञानी.

१९५१ – अमृतलाल विठ्ठल ठक्कर, महात्मा गांधींचे अनुयायी.

१९६० – रामचंद्र गोपाळ ऊर्फ दादासाहेब तोरणे, मराठी चित्रपटाचे आद्य प्रवर्तक.

१९९० – रजनीश, भारतीय तत्त्वज्ञानी.

२००० – मुथ्थय्या अन्नामलाई तथा एम.ए. चिदंबरम, उद्योगपती व क्रिकेट प्रशासक, बोर्ड ऑफ कंट्रोल फॉर क्रिकेट इन इंडियाचे अध्यक्ष; उपाध्यक्ष व खजिनदार, तामिळनाडू क्रिकेट संघटनेचे अध्यक्ष, चेन्नईचे महापौर.

२००४ – डेव्हिड हूक्स, ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट खेळाडू.

राष्ट्रगीत-

जनगणमन अधिनायक जय हे

भारत भाग्य-विधाता |

पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,

विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,

उच्छल जलधितरंग,

तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,

गाहे तव जयगाथा,

जनगण मंगलदायक जय हे,

भारत भाग्य-विधाता|

जय हे, जय हे, जय हे,

जय जय जय, जय हे ||

प्रतिज्ञा-

भारत माझा देश आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.

माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.

माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि

विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.

त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता

माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.

मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा आणि

वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन

आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.

माझा देश आणि माझे देशबांधव

यांच्याशी निष्ठा राखण्याची

मी प्रतिज्ञा करीत आहे.

त्यांचे कल्याण आणि

त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे

सौख्य सामावले आहे.

जय हिंद

भारताचे संविधान 

उद्देशिका

आम्ही, भारताचे लोक, भारताचे एक सार्वभौम

समाजवादी धर्मनिरपेक्ष लोकशाही गणराज्य घडविण्याचा

व त्याच्या सर्व नागरिकांस

सामाजिक, आर्थिक व राजनैतिक न्याय;

विचार, अभिव्यक्ती, विश्वास, श्रद्धा

व उपासना यांचे स्वातंत्र्य;

दर्जाची व संधीची समानता;

निश्चितपणे प्राप्त करून देण्याचा

आणि त्या सर्वांमध्ये व्यक्तीची प्रतिष्ठा व राष्ट्राची एकता

आणि एकात्मता यांचे आश्वासन देणारी बंधुता

प्रवर्धित करण्याचा संकल्पपूर्वक निर्धार करून;

आमच्या संविधानसभेत

आज दिनांक सव्वीस नोव्हेंबर, १९४९ रोजी

याद्वारे हे संविधान अंगीकृत आणि अधिनियमित

करून स्वतःप्रत अर्पण करीत आहोत.

प्रार्थना-

बोधकथा-

पसायदान-

आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।

तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥

जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।

भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥

दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।

जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥

वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।

अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥

चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।

बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥

चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।

ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥

किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।

भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥

आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।

दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥

येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।

येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥

देशभक्तीपर गीत-

बालगीत-