13 जानेवारी दिनविशेष

सप्तरंगी परिपाठ

आज वार- शुक्रवार,

दिनांक- 13/01/2023,

मिती- पौष कृ.6

शके– 1944,

सुविचार- शिकणाऱ्याला शिकवावं लागत नाही; तो स्वतःहून शिकतो.

आजचा दिनविशेष-

ठळक घटना आणि घडामोडी-

सोळावे शतक-

१५५९ – एलिझाबेथ पहिली इंग्लंडच्या राणीपदी.

सतरावे शतक-

१६१० – गॅलिलियोने गुरूचा चौथा उपग्रह, कॅलिस्टोचा शोध लावला.

एकोणिसावे शतक-

१८४२ – काबुलमधुन माघार घेणाऱ्या ब्रिटीश-भारतीय सैन्याच्या १६,५०० सैनिक व असैनिकांपैकी असिस्टंट सर्जन विल्यम ब्रायडन हा एकमेव जिवंत व्यक्ती जलालाबादला पोचला.

१८४७ – काहुएन्गाचा तहाने कॅलिफोर्नियातील मेक्सिकन अमेरिकन युद्ध संपले.

१८४९ – चिलियनवालाच्या लढाईमध्ये शीखांचा इंग्रजांविरुद्ध विजय.

१८९९ – गोविंद बल्लाळ देवल यांच्या संगीत शारदा या नाटकाचा पहिला प्रयोग इंदूर येथे झाला.

विसावे शतक-

१९१५ – इटलीतील अवेझानो येथे भूकंप. २९,८०० ठार.

१९३० – मिकी माउसची चित्रकथा प्रथम प्रकाशित.

१९४२ – अमेरिकेने जपानी वंशाच्या अमेरिकन नागरिकांना बंदिवासात पाठविण्यास सुरुवात केली.

१९५३ – मार्शल जोसिप ब्रोझ टिटो युगोस्लाव्हियाच्या अध्यक्षपदी.

१९५७ – हिराकुद धरणाचे उद्घाटन झाले.

१९६४ – कोलकाता येथे झालेल्या मुस्लिमविरोधी दंग्यात १०० जण ठार

१९८२ – वॉशिंग्टन डी.सी.च्या विमानतळावरून निघाल्यावर एर फ्लोरिडा फ्लाइट ९० हे बोईंग ७३७ जातीचे विमान कोसळले. रस्त्यावरील ४ सह ७८ ठार.

१९९१ – लिथुएनियाची राजधानी व्हिल्नियस येथील स्वातंत्र्यसैनिकांवर रशियन सैनिकांनी हल्ला केला

१९९६ – पुणे मुंबई शताब्दी एक्सप्रेस सुरू झाली.

एकविसावे शतक-

२००१ – एल साल्वाडोरमध्ये भूकंप. ८००हून अधिक ठार.

२००२ – घशात प्रेत्झेल अडकून अमेरिकन अध्यक्ष जॉर्ज डब्ल्यू. बुश बेशुद्ध.

२०११ – भारतातील शेवटची पोलियो रुग्ण सापडली.

जन्म-

१३३४ – हेन्री दुसरा, कॅस्टिलचा राजा.

१५९६ – यान फान गोयॉॅं, डच चित्रकार.

१६१० – मरिया आना, ऑस्ट्रियाची राणी

१८९६ -मनोरमा रानडे, मराठी कवयत्री.

१९१९- एम. चेन्‍ना रेड्डी, आंध्र प्रदेशचे ११ वे मुख्यमंत्री, उत्तर प्रदेशचे राज्यपाल (१९७४ – १९७७), पंजाबचे राज्यपाल (१९८२ – १९८३), राजस्थानचे राज्यपाल (१९९२ – १९९३), तामिळनाडूचे राज्यपाल (१९९३ – १९९६)

१९२६ – शक्ती सामंत, हिंदी व बंगाली चित्रपट दिग्दर्शक व निर्माते

१९३८ – पं. शिवकुमार शर्मा, संतूरवादक व संगीतकार

१९४८ – गज सिंघ, जोधपूरचा राजा.

१९४९ – राकेश शर्मा, एकूण १३८ वा व पहिला भारतीय अंतराळवीर

१९७७ – ऑरलॅन्डो ब्लूम, इंग्लिश चित्रपट अभिनेता.

१९८३ – इम्रान खान, भारतीय चित्रपट अभिनेता.

मृत्यू-

७०३ – जिटो, जपानी सम्राज्ञी.

८५८ – वेसेक्सचा एथेलवुल्फ.

८८८ – जाड्या चार्ल्स, पवित्र रोमन सम्राट.

११७७ – हेन्री दुसरा, ऑस्ट्रियाचा राजा.

१३३० – फ्रेडरिक पहिला, ऑस्ट्रियाचा राजा.

१६९१ – जॉर्ज फॉक्स, क्वेकर्स या ख्रिश्चन पंथाचा स्थापक.

१७६६ – फ्रेडरिक पाचवा, डेन्मार्कचा राजा.

१८३२ – थॉमस लॉर्ड, लॉर्ड्स क्रिकेट मैदानाचे संस्थापक.

१९२६ – मनोरमा रानडे, मराठी कवयत्री.

१९२९ – वायट अर्प, अमेरिकन शेरिफ

१९७६ – अहमद जॉं थिरकवा, तबला वादक

१९७८ – ह्युबर्ट एच. हम्फ्री, अमेरिकेचा उपराष्ट्राध्यक्ष.

१९८५ – मदन पुरी, हिंदी व पंजाबी चित्रपटअभिनेता

१९८८ – च्यांग चिंग-कुओ, तैवानचा राष्ट्राध्यक्ष.

१९९७ – शंभू सेन, भारतीय संगीत व नृत्य दिग्दर्शक

२००१ – श्रीधर गणेश दाढे, संस्कृतपंडित व लेखक.

२०११ – प्रभाकर पणशीकर, मराठी अभिनेता.

२०१३ – रुसी सुरती, भारतीय क्रिकेट खेळाडू.

प्रतिवार्षिक पालन-

केप वेर्देचा लोकशाही दिन

स्वातंत्र्यदिन : टोगो

राष्ट्रगीत-

जनगणमन अधिनायक जय हे

भारत भाग्य-विधाता |

पंजाब, सिंधू, गुजरात, मराठा, द्राविड, उत्कल, बंग,

विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,

उच्छल जलधितरंग,

तव शुभ नामे जागे तव शुभ आशिस मागे,

गाहे तव जयगाथा,

जनगण मंगलदायक जय हे,

भारत भाग्य-विधाता|

जय हे, जय हे, जय हे,

जय जय जय, जय हे ||

प्रतिज्ञा-

भारत माझा देश आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेत.

माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे.

माझ्या देशातल्या समृद्ध आणि

विविधतेने नटलेल्या परंपरांचा मला अभिमान आहे.

त्या परंपरांचा पाईक होण्याची पात्रता

माझ्या अंगी यावी म्हणून मी सदैव प्रयत्न करेन.

मी माझ्या पालकांचा, गुरुजनांचा आणि

वडीलधाऱ्या माणसांचा मान ठेवीन

आणि प्रत्येकाशी सौजन्याने वागेन.

माझा देश आणि माझे देशबांधव

यांच्याशी निष्ठा राखण्याची

मी प्रतिज्ञा करीत आहे.

त्यांचे कल्याण आणि

त्यांची समृद्धी ह्यांतच माझे

सौख्य सामावले आहे.

जय हिंद

भारताचे संविधान 

उद्देशिका

आम्ही, भारताचे लोक, भारताचे एक सार्वभौम

समाजवादी धर्मनिरपेक्ष लोकशाही गणराज्य घडविण्याचा

व त्याच्या सर्व नागरिकांस

सामाजिक, आर्थिक व राजनैतिक न्याय;

विचार, अभिव्यक्ती, विश्वास, श्रद्धा

व उपासना यांचे स्वातंत्र्य;

दर्जाची व संधीची समानता;

निश्चितपणे प्राप्त करून देण्याचा

आणि त्या सर्वांमध्ये व्यक्तीची प्रतिष्ठा व राष्ट्राची एकता

आणि एकात्मता यांचे आश्वासन देणारी बंधुता

प्रवर्धित करण्याचा संकल्पपूर्वक निर्धार करून;

आमच्या संविधानसभेत

आज दिनांक सव्वीस नोव्हेंबर, १९४९ रोजी

याद्वारे हे संविधान अंगीकृत आणि अधिनियमित

करून स्वतःप्रत अर्पण करीत आहोत.

प्रार्थना-

बोधकथा-

पसायदान-

आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।

तोषोनिं मज द्यावे । पसायदान हें ॥

जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।

भूतां परस्परे पडो । मैत्र जिवाचें ॥

दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।

जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥

वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।

अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥

चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।

बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥

चंद्रमे जे अलांछन । मार्तंड जे तापहीन ।

ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥

किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।

भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥

आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।

दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ॥

येथ ह्मणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।

येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥

देशभक्तीपर गीत-

बालगीत-